Köprüler adamzat taryhynda möhüm oýlap tapyşdyr. Gadymy döwürlerden bäri adamlar suw ýollaryndan we jülgelerden geçmek üçin kesilen agaçlary we daşlary ulanyp, köprüleri we hatda kabel köprülerini ulanýançalar, ewolýusiýa ajaýyp bolupdyr. Golaýda Gonkong-Zhuhai-Makao köprüsiniň açylmagy köprüleriň taryhynda möhüm tapgyr boldy. Döwrebap köpri gurluşygynda demirbeton konstruksiýalaryny ulanmakdan başga-da, metal materiallar, esasanam alýumin erginleri, dürli artykmaçlyklary sebäpli esasy saýlama öwrüldi.
1933-nji ýylda ABŞ-nyň Pittsburg şäherinde derýany öz içine alýan köprüde dünýäde ilkinji alýumin garyndy köprüsi ulanylýar. On ýyldan gowrak wagt geçensoň, 1949-njy ýylda Kanada Kwebekdäki Saguenaý derýasyny öz içine alýan alýumin zynjyr köprüsini tamamlady, bir aralygy 88,4 metre ýetdi. Bu köpri dünýäde ilkinji alýuminiý garyndy gurluşydy. Köpriniň takmynan 15 metr beýikligi we ulag gatnawy üçin iki zolak bardy. 2014-T6 alýumin garyndysyny ulanyp, umumy agramy 163 tonna. Ilki meýilleşdirilen polat köpri bilen deňeşdirilende agramy takmynan 56% azaldy.
Şondan bäri alýuminiý garyndy gurluş köprüleriniň tendensiýasy saklanyp bilmedi. 1949-njy we 1985-nji ýyllar aralygynda Angliýa takmynan 35 sany alýuminiý garyndy gurluş köprüsini, Germaniýa bolsa 1950-nji we 1970-nji ýyllar aralygynda 20 töweregi köpri gurdy. Köp köprüleriň gurulmagy geljekki alýumin garyndy köprü gurluşykçylary üçin gymmatly tejribe berdi.
Polat bilen deňeşdirilende, alýumin garyndy materiallary has pes dykyzlyga eýe bolup, olary has ýeňilleşdirýär we polatyň agramynyň bary-ýogy 34% -i bilen deňdir. Şeýle-de bolsa, polata meňzeş güýç aýratynlyklary bar. Mundan başga-da, alýumin erginleri ajaýyp elastikligi we poslama garşylygy görkezýär, şol bir wagtyň özünde gurluş tehniki çykdajylary az bolýar. Netijede, häzirki köpri gurluşygynda giňden ulanyldy.
Hytaý köpri gurluşygynda-da uly üstünlikler gazandy. 1500 ýyldan gowrak wagt bäri durýan Zhaozhou köprüsi, gadymy Hytaý köpri in engineeringenerçiliginiň iň ýokary üstünliklerinden biridir. Häzirki döwürde öňki Sowet Soýuzynyň kömegi bilen Hytaý birnäçe polat köprini, şol sanda Nanjing we Wuhan şäherindäki taňze derýa köprülerini, şeýle hem Guanç Guangzhououdaky Pearl derýa köprüsini gurdy. Şeýle-de bolsa, Hytaýda alýumin garyndy köprüleriniň ulanylmagy çäkli bolup görünýär. Hytaýda ilkinji alýuminiý garyndy gurluş köprüsi 2007-nji ýylda gurlan Hangzhou Çingçun ýolundaky pyýada köprüsi boldy. Bu köpri nemes köpri inersenerleri tarapyndan taslanyldy we guruldy we ähli materiallar Germaniýadan getirildi. Şol ýylda Şanhaýyň Sujiahui şäherindäki pyýada köprüsi tutuşlygyna alýumin garyndy gurluşlaryndan peýdalanyp, içerde öndürildi we öndürildi. Ilki bilen 6061-T6 alýumin garyndysyny ulandy we 15 tonnalyk öz agramyna garamazdan, 50 tonna ýük göterip bilýärdi.
Geljekde alýumin garyndy köprüleriniň Hytaýda birnäçe sebäplere görä uly ösüş perspektiwalary bar:
1 Hytaýyň ýokary tizlikli demirýol gurluşygy, esasanam köp sanly jülge we derýa bolan günbatar sebitleriň çylşyrymly ýerlerinde ösýär. Alýumin garyndy köprüleri, transport aňsatlygy we ýeňil häsiýetleri sebäpli möhüm bazara eýe bolmagyna garaşylýar.
2 Polat materiallary poslamaga ýykgyn edýär we pes temperaturada pes işleýär. Poladyň poslamagy köpriniň durnuklylygyna ep-esli derejede täsir edýär, netijede tehniki hyzmatyň has ýokary bolmagy we howpsuzlyga howp salýar. Munuň tersine, alýumin garyndy materiallary güýçli poslama garşylygy we pes temperaturada gowy ýerine ýetirmegi, dürli howa şertlerine laýyk bolmagy we uzak möhletli berkligini üpjün etmekdir. Alýumin garyndy köprüleriniň başlangyç gurluşyk çykdajylary has ýokary bolup bilse-de, az hyzmat etmek çykdajylary wagtyň geçmegi bilen çykdajy boşlugyny azaltmaga kömek edip biler.
3 Içerde we halkara alýumin köpri panelleri boýunça gözlegler gowy ösdi we bu materiallar giňden ulanylýar. Maddy gözleglerde gazanylan üstünlikler, dürli öndürijilik talaplaryna laýyk gelýän täze erginleri ösdürmek üçin tehniki kepillik berýär. Hytaýyň alýumin öndürijileri, şol sanda Liaoning Zhongwang ýaly senagat ägirtleri, alýumin garyndy köprüsiniň gurluşygynyň düýbüni tutup, ünsüni senagat alýumin profillerine gönükdirdiler.
4 Hytaýyň iri şäherlerinde çalt şäher metrosynyň gurluşygy, ýokardan gurluşyklara berk talaplary goýýar. Möhüm agram artykmaçlyklary sebäpli geljekde has köp alýuminiý garyndy pyýada we awtoulag köprüleriniň dizaýn edilip ulanyljakdygy çak edilýär.
MAT Alýuminiýden Maý Jiang tarapyndan redaktirlendi
Iş wagty: 15-2024-nji maý
